Συνέντευξη | Θανάσης Βέμπος

Συνέντευξη στον Θανάση Καρανίκα.

Ξεκινώ με τον τίτλο κε Βέμπο. Γιατί ανεξήγητη πόλη;

Επειδή υπάρχουν ένα σωρό ιστορίες που παραμονεύουν πίσω από τις γωνίες της καθημερινότητας, πίσω από τις κλειστές πόρτες και τα κλειστά στόματα, και εμφανίζονται φευγαλέα μέσα από παλιά, κιτρινισμένα αποκόμματα άλλων εποχών, μέσα από αφηγήσεις που αγγίζουν τα όρια του θρύλου. Η «Ανεξήγητη Πόλη», είναι ένα ποτ πουρί από παράξενες ιστορίες, που καλύπτουν όλο το φάσμα –από το νοσταλγικά ονειρικό, μέχρι το ζοφερά μακάβριο.

Δίνονται εξηγήσεις τελικά;

Οι εξηγήσεις από ένα σημείο και μετά δεν εξηγούν τίποτα. Απλώς περιγράφουν. Αναλόγως βέβαια του ερμηνευτικού υποδείγματος που επιλέγουμε και του πλαίσιου αναφοράς. Πάντα υπάρχει ένας εναλλακτικός τρόπος εξέτασης της πραγματικότητας που μας περιβάλλει. Και το μυστήριο είναι ο πυρήνας της κάθε ομορφιάς.

Έχετε συλλέξει συμβάντα. Σταδιακά έγινε αυτό;

Σταδιακά, στη διάρκεια πολλών χρόνων, δεκαετιών θα έλεγα. Χρειάζεται χρόνος για να ανακαλύψει, αποδελτιώσει και να εξετάσει κανείς όλες αυτές τις πληροφορίες.

Από που έχετε αντλήσει τις πληροφορίες;

Κυρίως από παλιές εφημερίδες και περιοδικά. Έχω κυριολεκτικά ξεκοκαλίσει και ξεψαχνίσει όλες τις παλιές εφημερίδες, όσες μπόρεσα να βρω τουλάχιστον, στην Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων κυρίως, που αποτελεί μια απαράμιλλη πηγή πληροφοριών, αλλά και από άλλες πηγές. Και βεβαίως από μαρτυρίες αυτοπτών, ανθρώπων που μπορεί να μην είναι πια μαζί μας, αλλά που οι αφηγήσεις τους επιζούν.

Στις περασμένες δεκαετίες η κοινωνία ήταν πιο ανοιχτή ή πιο κλειστή σε τέτοιες αναζητήσεις;

Ναι, ήταν πιο ανοιχτή, αλλά αναλόγως της εποχής. Στο Μεσοπόλεμο πχ ήταν πολύ δημοφιλείς οι ιστορίες για στοιχειώματα, φαντάσματα, περίεργα περιστατικά. Αλλά και αρκετά μετά τον πόλεμο θα έλεγα. Οι άνθρωποι δεν ήταν τότε αφελέστεροι ή ευπιστότεροι. Απλώς σήμερα είμαστε πιο μπλαζέ, πιο σοφιστικέ και πιο απομαγευμένοι. Κομπάζουμε για την τετράγωνη λογική και την εχεφροσύνη μας και νομίζουμε φυσικά πως ήταν πάντα έτσι, αλλά πλανώμαστε. Το Πνεύμα του Χρόνου ήταν και είναι διαφορετικό σε κάθε εποχή, και τη χρωματίζει αναλόγως.

Ξέρετε πως αρκετοί όλα αυτά τα θεωρούν φαντασιοπληξίες. Τι σκέφτεστε;

Σκέφτομαι ότι έχουν από μια μεριά δίκιο, αλλά και από μια άλλη άδικο. Όπως είπα και πριν, το κάθε περιστατικό πρέπει να εξετάζεται αναλόγως του εκάστοτε Πνεύματος του Χρόνου, της ατμόσφαιρας της κάθε εποχής. Δυστυχώς διαπράττουμε το σφάλμα του Παροντισμού, δηλαδή να εξετάζουμε το παρελθόν με τα μάτια και το νου του παρόντος. Αυτό συνέβαινε πάντα βέβαια. Αν δούμε τα πράγματα διαφορετικά, ξεδιπλώνεται μπροστά μας ένα διαφορετικό σύμπαν. Μια άλλη πραγματικότητα

Αντέχει αυτή η πόλη το ανεξήγητο ή όλα έχουν χαθεί;

Επικρατεί η απομάγευση του κόσμου μας σήμερα. Όλα έχουν μια υλιστική, ρασιοναλιστική «εξήγηση». Δεν υπάρχει η «έξωθεν παρέμβαση». Όλα είναι «τακτοποιημένα», και κατ’ επέκταση νεκρά και άψυχα. Μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι και να βαυκαλιζόμαστε για την «άτεγκτη» λογική και το σκεπτικισμό μας, αλλά έτσι χάνουμε ένα μαγικό σύμπαν που βρίσκεται κυριολεκτικά δίπλα μας. Εν πολλοίς όλη αυτή η συλλογική παράνοια και φοβία που επικρατεί παγκοσμίως σήμερα λόγω της πανδημίας, οφείλεται σε αυτό ακριβώς. Δειλά, γυμνά και ανυπεράσπιστα ανθρωπάκια απέναντι στο Αλλοκοσμικό, κρύβονται στις τρύπες τους και προβάλλουν τον επιστημονισμό σαν πανοπλία. Και βεβαίως καλά να πάθουν. Γίναμε, όπως έλεγε ο Χ.Φ. Λάβκραφτ, «σοφοί, αλλά δυστυχισμένοι».

Τελικά είναι παραφυσικά ή μεταφυσικά φαινόμενα;

Το έχω πει και γράψει αμέτρητες φορές: η φράση «μεταφυσικά φαινόμενα» είναι σχήμα οξύμωρο. Είναι σα να λέμε «φιλοσοφική πορτοκαλάδα». Η λέξη «μεταφυσική» σημαίνει τον φιλοσοφικό κλάδο που σχετίζεται με θέματα εκτός της ανθρώπινης εμπειρίας και αισθήσεων. Εξ ορισμού δεν αφορά φαινόμενα, τα οποία υποπίπτουν στις αισθήσεις και στην εμπειρία. Μεταφυσικό ζήτημα είναι η μεταθανάτια ζωή, ή η ύπαρξη Θεού. Μεταφυσικό ζήτημα (πόσο μάλλον φαινόμενο) δεν είναι πχ τα φαντάσματα και τα στοιχειώματα. Ίσως η μελέτη τους να εγείρει μεταφυσικά ζητήματα αλλά αυτά καθεαυτά τα φαντάσματα και τα στοιχειώματα είναι παραφυσικά φαινόμενα και εμπειρίες. Το εννοιολογικό και γλωσσολογικό χάος που επικρατεί στην Ελλάδα σχετικά με την ορολογία και τον προσδιορισμό των σχετικών φαινομένων είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνο για την πλήρη αποτελμάτωση της σχετικής έρευνας και την απόλυτη δυσφήμιση των σχετικών φαινομένων.

Κοιτάτε ακόμα τις σφραγίδες στους υπόνομους;

Δεν πρόκειται για υπονόμους, και δεν ξέρουμε αν καν πρόκειται για «σφραγίδες». Αναφέρεστε προφανώς στα περίεργα σύμβολα πάνω σε μεταλλικά καπάκια στα πεζοδρόμια τα οποία, όπως απέδειξε η επιτόπια έρευνά μου, αφορούν ιδιωτικά φρεάτια παροχής πετρελαίου σε πολυκατοικίες κλπ. Στο βιβλίο υπάρχει ένα ολόκληρο σχετικό κεφάλαιο. Ερεύνησα το θέμα και έβγαλα ορισμένα συμπεράσματα. Δεν ασχολούμαι πλέον, με την έννοια της πρωτογενούς έρευνας. Τα στοιχεία υπάρχουν. Η ερμηνεία τους είναι άλλο θέμα –και η πρωτογενής έρευνα στο σημείο αυτό έχει βαλτώσει. Αν προκύψουν περαιτέρω στοιχεία, θα επανέλθω.

Τελικά λιποθυμούσαν οι τηλεφωνήτριες του ΟΤΕ;

Αναφέρεστε προφανώς στις περίεργες «επιδημίες λιποθυμίας» των τηλεφωνητριών του ΟΤΕ που παρατηρούνταν από την δεκαετία του 1950 μέχρι αυτήν του 1980. Σίγουρα το φαινόμενο υπήρξε –παρότι έγινε προσπάθεια να αποδοθεί σε μαζική υστερία. Υπάρχουν ποικίλες ερμηνείες που περιγράφω στο βιβλίο. Όμως δεν διατυπώθηκε ποτέ κάποια ουσιαστική και ικανοποιητική εξήγηση του φαινομένου.

---

Προμηθευτείτε το βιβλίο εδώ.