Μία συνέντευξη για την ημερολογιακή έκφανση του Έρωτα, με τον Γιώργο Σκανδάλη.

Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει ερωτικό πάθος από κάθε του γωνία και βάφει το εξώφυλλό του κόκκινο. Η ποιητική συλλογή «Οι Ερωσυλίες της Ερωφίλης» είναι βασισμένες στο τελευταίο θεατρικό έργο του Γιώργου Σκανδάλη «Οι Ερωσυλίες», και πραγματικά θα ήθελα πάρα πολύ να έχω δει αυτήν την παράσταση για να καταφέρω να μπω ακόμη καλύτερα στον κόσμο αυτής της τσαμπουκαλεμένης ευθραυστότητας που χτίζει ο χαρακτήρας της Ερωφίλης.

Έτσι είναι όμως οι παραστάσεις, μικρογραφίες ζωής, έρχονται και φεύγουν, γι’ αυτό προσπάθησα να εισβάλω στα παρασκήνια δια της πλαγίου· δε θα μπορούσα να μην κάνω μία συνέντευξη μαζί του, με βασικό θέμα τον Έρωτα.
(της Ηλέκτρας Τζώρτσου)

Στο έργο σου περιγράφεται ένας έρωτας που αργοσβήνει μέρα με τη μέρα. Πόσο βασανιστική είναι αυτή η διαδικασία;

Δεν θα έλεγα ότι ο έρωτας αργοσβήνει ή ότι σβήνει τελείως. Ο χρόνος είναι το βασανιστήριο. Στην συγκεκριμένη ιστορία ο έρωτας τον οποίο περιγράφει η πρωταγωνίστρια μας είναι κάτι απαγορευμένο που διογκώνει τα συναισθήματα γιατί δεν είναι μόνο η απόσταση που μπαίνει εμπόδιο. Ίσως πολλές φορές αυτά που μας χωρίζουν δεν είναι ο χρόνος ή η απόσταση, αλλά τα κοινωνικά πρέπει. Οπότε ναι, η διαδικασία είναι βασανιστική.

Κάποιοι άνθρωποι ερωτεύονται με τη διαδικασία της κρυστάλλωσης. Κάθε μέρα που περνάει όλο και πιο πολύ. Άλλοι ερωτεύονται με την πρώτη ματιά. Εσύ σε ποια κατηγορία ανήκεις;

Εγώ ερωτεύομαι 100% με την πρώτη ματιά. Υπήρχαν σχέσεις στο παρελθόν που χτιζόντουσαν κατά την διάρκεια της σχέσης αλλά δεν κατέληξαν πουθενά. Στην σχέση που βρίσκομαι τώρα, ερωτεύτηκα με το πρώτο χαμόγελο.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι θα γνωρίσουμε το πολύ τρεις-τέσσερις σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας που θα τους ερωτευτούμε και θα μας σημαδέψουνε. Κάποιοι άλλοι πως δεν υπάρχει όριο. Ποια είναι η άποψή σου σχετικά με αυτό;

Αυτό έχει να κάνει με τον καθένα ξεχωριστά, το πόσο ανοιχτός άνθρωπος είσαι, αν είσαι δεχτικός και το τι ανέχεται το μυαλό και η καρδιά σου. Όσο μεγαλώνω κάθε μέρα γνωρίζω σημαντικούς ανθρώπους. Το λέω αυτό γιατί πιστεύω ότι στην ζωή δεν έρχεται κανείς τυχαία. Σχετικά με τον έρωτα, είναι ρομαντικό να νομίζεις ή να σκέφτεσαι ότι υπάρχει ο ένας ή η μια για το υπόλοιπο της ζωής σου, αλλά θα ήμουν γελοίος αν προσπαθούσα να βάλω όρια στον έρωτα. Αυτή είναι και η μαγεία του, δεν ξέρεις πότε και πώς θα σου τύχει, είτε τον αποζητάς είτε τον αποφεύγεις.

Υπάρχουν σχέσεις που τελειώνουν “πολιτισμένα” και άλλες που μοιάζουν περισσότερο με ταινίες της δεκαετίας του ’60, με σπαρακτικά κοντινά πλάνα και καταρρακτώδεις βροχές που μπερδεύονται με τα δάκρυα των πρωταγωνιστών. Εσύ σε ποιο μοντέλο χωρισμού ταιριάζεις περισσότερο;

Ξεκάθαρα έχω υπάρξει και στις δύο κατηγορίες. Αλλά για να είμαι ειλικρινής, αυτά που τελείωσαν πολιτισμένα δεν ήταν Έρωτας. Είμαι πολύ συναισθηματικός και μέσα μου επικρατεί η δραματικότητα των ταινιών του ’60. Άλλες φορές θα το εξωτερικεύσω και άλλες θα το καταπιώ.

Εκλεκτικές συγγένειες στον έρωτα, όπως γράφει και στο ομώνυμο έργο του ο Γκαίτε. Είναι δυνατόν να ερωτευτούμε δύο ή και παραπάνω ανθρώπους ταυτόχρονα;

Δεν μου έχει τύχει. Ο έρωτας είναι ακραίο συναίσθημα και δύσκολα μοιράζεται στα δύο. Κάποιοι μπορεί να διαφωνούν με αυτό. Πιστεύω ότι μπορεί να αγαπάς ένα άτομο και να ερωτεύεσαι άλλο. Ο καθένας μας αντιλαμβάνεται τον έρωτα με τον δικό του τρόπο. Ο έρωτας είναι ένα ανεξήγητο φαινόμενο και γι’ αυτό θα μας απασχολεί για πάντα.

Σε γοητεύουν οι ανεκπλήρωτοι έρωτες;

Σαν συγγραφέα, σκηνοθέτη, ποιητή και ηθοποιό, ναι. Ως Γιώργο, με πληγώνει.

Ποια είναι η Ερωφίλη;

Η Ερωφίλη είναι ο κάθε άνθρωπος που έχει ερωτευτεί κάτι το απαγορευμένο ή κάποιον που δεν μπορεί να έχει.

Αν το αντικείμενο του πόθου της τής χτυπούσε ξανά την πόρτα, ποια θα ήταν η αντίδρασή της;

Η ποιητική συλλογή είναι βασισμένη στο θεατρικό μου έργο “Οι Ερωσυλίες”. Όταν ανέβει η παράσταση στην Αθήνα τότε θα έχεις και την απάντηση!

Αφορμώμενη από το σημείωμα της Ερωφίλης στην αρχή του έργου σου, στο οποίο αναφέρει ότι δεν είχε ποτέ σχέση με τη θρησκεία, θέλω να σας ρωτήσω αν πιστεύεις στο Θεό.

Δεν πιστεύω στον Θεό με βάση την ορθόδοξη χριστιανική πίστη και το πώς μας τον έχουν διδάξει, αλλά αυτό που πιστεύω περισσότερο είναι ότι όλοι μας έχουμε λίγο από αυτόν μέσα μας. Και στο ταξίδι της ζωή μας πρέπει να ανακαλύψουμε αυτόν τον Θεό. Οι πράξεις μας είναι αυτές που μένουν στον κύκλο της ζωής μας. Ανακαλύπτοντας αυτόν τον Θεό θα μάθεις να αγαπάς, να ερωτεύεσαι, να μην κρίνεις και να αποδέχεσαι τους γύρω σου. Να διευκρινίσω ότι άλλο ο Θεός και άλλο η θρησκεία.

Τι βρήκες στο Θείο που εξυπηρετούσε τον σκοπό τού συγκεκριμένου έργου;

Τα πιστεύω μου και η σχέση μου με την θρησκεία είναι περίπλοκα. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι πιστεύω πολύ στους Αγίους. Διαβάζοντας τις ιστορίες τους και τον βαθμό της αφοσίωσης που είχαν, μπορεί να πει κανείς ότι βίωναν την πίστη τους με ερωτικό πάθος. Η πρωταγωνίστρια της ιστορία μας συμβολίζει τις νέες γενιές που έχουν ξεφύγει από τα αυστηρά πιστεύω της θρησκείας μας, αλλά όταν ερωτεύονται ανακαλύπτουν την ίδια αφοσίωση που είχαν οι Άγιοι.

 

Χρησιμοποιείς κεφαλαίο γράμμα κάθε φορά που η Ερωφίλη αναφέρετε στο αντικείμενο του πόθου της. Κατά κάποιον τρόπο το θεοποιεί. Εάν αυτό συμβεί πόσο εύκολη είναι η αποκαθήλωση;

Δεν τον αποκαθηλώνει, αλλά ακόμη και αν το κάνει δεν αναιρεί το ποίος είναι στην ζωή της.

Το έργο θεωρείται ποιητική συλλογή παρόλα αυτά έχει πολλά πεζά στοιχεία. Εγώ εύκολα θα το φανταζόμουνα και θεατρικό μονόλογο. Γιατί επέλεξες να εκφραστείς μέσω αυτής της φόρμας;

Η ποιητική συλλογή είναι η συνέχεια ενός θεατρικού έργου. Όταν ξεκίνησα να τα γράφω, η αρχική ιδέα ήταν απλά για να δέσουμε τις αλλαγές των σκηνών σε μορφή ηχητικού αποσπάσματος.

Η 14η Ιουνίου λέει ότι «είναι κάποια λάθη που δικαιολογούνται μόνο με έρωτα». Παραμένουν όμως λάθη; Ή ο έρωτας είναι ένα πεδίο που βάζει κάποια πράγματα στο απυρόβλητο;

Επιμένω ότι κάποια λάθη “παραμένουν λάθη” αλλά τα δικαιολογεί ο έρωτας.

17 Ιουλίου: «Επιτέλους μου ήρθε λίγη όρεξη να φάω. Τόσον καιρό πεινούσα μόνο για σένα. Δεν θυμάμαι τη διαδρομή από το κρεβάτι στο τραπέζι της κουζίνας.» Υπάρχει μία διάσταση αυτοτιμωρίας μετά το τέλος ενός μεγάλου έρωτα; Μπαίνει ο ερωτευμένος σε ενός είδους νηστεία;

Υπάρχει αυτή η διάσταση στο τέλος ενός μεγάλου έρωτα. Ο έρωτας είναι ένα ακραίο συναίσθημα και μας αρέσει να παίρνουμε τον έλεγχο όταν κάτι έχει τελειώσει. Μπορεί αυτός ο έλεγχος να οδηγήσει στην νηστεία ή την λαιμαργία. Όταν τελειώνει κάτι τόσο ιερό είναι σαν τον θάνατο, και ακολουθεί η κηδεία του. Επιστημονικά υπάρχουν τα εφτά στάδια του πένθους, η Ερωφίλη τα περνάει όλα μέσα από την αφήγηση της. Μέσα σε αυτά είναι και η αυτοτιμωρία.

Η 27η Οκτωβρίου: «Τα λόγια είναι του δειλού τα εργαλεία. Ποιητές. Εκφράζουν πράξεις γραπτώς.» Η ποίηση έρχεται όταν τελειώνουν οι πράξεις, και οι ποιητές γράφουν όσα τα χέρια δεν τολμούν;

Η ποίηση υπάρχει στην αρχή, στην μέση και στο τέλος. Και αν δεν υπάρχει, την φτιάχνεις. Και τι είναι η ποίηση; Είναι η επιθυμία, τα απωθημένα, η φαντασία, η ανάμνηση, η φύση, η μυρωδιά, ο χρόνος και ό,τι άλλο νιώθουμε.

Το ημερολόγιο ξεκινάει με την «Πρώτη μέρα μακριά Του» αλλά μέχρι να φτάσει στην 366η μέρα, κάποιες μέρες αναφέρονται και κάποιες παραλείπονται. Τι συμβαίνει εκείνες τις μέρες που δεν μας φανερώνονται;

Έχουμε μια γυναίκα, την Ερωφίλη, που έχει ανοίξει την καρδιά της και έχει καταθέσει τα πιο βαθιά, σκοτεινά και προσωπικά της συναισθήματα. Πιστεύω ότι έχει δικαίωμα κάποιες μέρες να της κρατήσει για τον εαυτό της. Υ.γ: Καμία ημερομηνία δεν έχει επιλεγεί τυχαία.

366 οι μέρες του ημερολογίου. Αυτή η μία μέρα παραπάνω είναι ένα χρονικό πλεονέκτημα για να καταφέρει ο κύκλος να κλείσει ή είναι κακός οιωνός, μία δίσεκτη χρονιά;

Μια δίσεκτη χρονιά.

Πόσα τέτοια ημερολόγια μπορούν να γραφτούν στη ζωή ενός ανθρώπου;

Δεν το εύχομαι, αλλά τουλάχιστον ένα, έτσι για την εμπειρία.

Αν έπρεπε σαν κατάσταση να βρίσκεσαι μόνο σε μία μέρα από το ημερολόγιο της Ερωφίλης, ποια μέρα θα επέλεγες;

28 Μαρτίου, 1η μέρα μακριά Του, για να το ξαναζήσω όλο.

---

«Ο Γιώργος Σκανδάλης είναι Ελληνοκαναδός ηθοποιός, συγγραφέας, παραγωγός και ποιητής. Το 2020, βραβεύτηκε από το «Greek America Foundation» ανάμεσα στις 40 πιο επιτυχημένες προσωπικότητες κάτω των 40 ετών ελληνικής καταγωγής που ζουν και διαπρέπουν στην Βόρεια Αμερική. Ως εκπρόσωπος των τεχνών είχε την τιμή να λάβει αυτή την διάκριση για την προσφορά στον ελληνικό πολιτισμό, τόσο μέσα από την επαγγελματική του ιδιότητα όσο και από την φιλανθρωπική του δράση.»
Εδώ θα βρείτε σχετικές πληροφορίες.

 

Η ποιητική συλλογή “Οι Ερωσυλίες της Ερωφίλης”, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λογότυπο.
Εδώ μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο.